Whatever Works

Woody Allen και καινούρια ταινία. Να και κάτι που θα χάσω πολύ δύσκολα. Πιστός για ακόμα μια φορά στο ετήσιο ραντεβού του. Τα τελευταία χρόνια πειραματίστηκε πολύ, γύρισε ταινίες μακρυά από την αγαπημένη του Νέα Υόρκη στην οποία βέβαιως επέστρεψε έστω και για μια δημιουργία. Whatever Works ο τίτλος και ό,τι κάτσει η Ελληνική απόδοση του. Πιο πολύ σε τσόντα παραπέμπει αλλά θα το ξεπεράσουμε και αυτό. Πρωταγωνιστεί ο Larry David με τον οποίο είχαν ξανασυνεργαστεί και παλιότερα στο Radio Days και η Evan Rachel Wood που συμμετείχε στο πρόσφατο Wrestler. Γνώριμοι οι αρχικοί τίτλοι, αυτοσαρκαστικό το τραγούδι και αμέσως καταλαβαίνουμε ότι μιλάμε για μια επιστροφή του Allen στις παλιές του δημιουργίες.

Το ξεκίνημα είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό. Ο David είναι ίσως ένας από τους καλύτερους ανθρώπους στον κόσμο που μπορούν να υποδυθούν τους ψυχωτικούς και νευρωτικούς χαρακτήρες που έχει την απίστευτη ικανότητα να να εμπνέεται ο Woody Allen. Μηδενιστικός όσο ποτέ άλλοτε, τα χώνει ασύστολα στους ανθρώπους, στους θεατές, στους πάντες. Ο καινούριος χαρακτήρας είναι περισσότερο καυστικός, απότομος, απόλυτος και μοιάζει να διστάσει να δείξει έλεος. Απολαυστικός μέχρι εκεί που δεν φτάνει. H κοσμοθεωρία του είναι ιδιαίτερα πεσιμιστική για κάποιους απόλυτα ειλικρινής για κάποιους άλλους. Τίποτα δεν αξίζει, όλα είναι εφήμερα, οι πάντες θέλουν να σε αποβλακώσουν. Σε ένα τέτοιο κόσμο πρέπει να παραμένεις τίμιος, σωστός, να μην προκαλείς κακό στους συνανθρώπους και από εκεί και πέρα ό,τι δουλέψει, ό,τι πετύχει καλό είναι. Ας το αρπάξουμε. Να πω ότι έχει και άδικο δεν θα το τολμήσω.

Τι μπορεί να είναι αυτό το κάτι που θα πετύχει; Που θα είναι το καλύτερο για εμάς; Πόσες ώρες έχουμε σπαταλήσει με το να σκεφτόμαστε που μπορούμε να βρούμε τον ιδανικό σύντροφο, την τέλεια δουλειά, την απόλυτη ευτυχία. Προσπαθούμε να ορίσουμε μόνοι μας την μοίρα μας χωρίς τελικά να καταλήγουμε κάπου παρά σε ένα φαύλο κύκλο και σε ατέρμονες επαναλήψεις των ίδιων μας των εμμονών και των ίδιων καταστάσεων. Σαν να περιστρέφεσαι γύρω από κάτι και να μην είσαι σε θέση να το καταλάβεις. Σαν εκείνα τα μαρτύρια που είχαν σκεφτεί οι πρόγονοι μας. Πολύ κακό για το τίποτα τελικά. Αφήνεσαι, δεν ζορίζεις τις καταστάσεις και πολύ απλά δεν μειώνεις καθόλου την αξία της τύχης στην καθημερινή ζωή. Σε πολλές ταινίες του Allen υπάρχουν αναφορές στη σημασία του παράγοντα τύχη αλλά σε αυτή της δίνει πιο πολλή σημασία από κάθε άλλη φορά. Σταματήστε να βαυκαλίζεστε που λέει και ο David στο τέλος της ταινίας και μακάρι να τον ακούσουμε όλοι κάποιοι στιγμή. Ναι και ο υποφαινόμενος δεν αποτελεί εξαίρεση.

Προβληματισμός: Πρόκειται για μια αισιόδοξη δημιουργία ή για μια απαισιόδοξη; Ξεπερνάω το ανάλαφρο ύφος και το έντονο χιούμορ και αναρωτιέμαι. Όλη η ταίνια διακατέχεται από έναν άκρατο μηδενισμό των πάντων. Μέσα σε αυτόν υπάρχουν και ψήγματα ερωτικής ευτυχίας. Κατά πόσο τελικά είναι αληθινά; Μας τα γύρισε ο Woody και μας λέει ότι ο έρωτας είναι η απάντηση σε όλα; Η λύση σε κάθε πρόβλημα. Στο Vicky Cristina Barcelona μόνο κάτι τέτοιο δεν άφησε να εννοηθεί. Στο Whatever Works η ευτυχία δεν βασίζεται στην αγάπη αλλά στην απελευθέρωση κάθε καταπιεσμένου συναισθήματος. Οι ήρωες του κάθε στιγμή βασανίζονται από επιθυμίες και όνειρα που δεν μπορούν να τα διοχετεύσουν. Όταν έρχεται η κατάλληλη στιγμή και συνειδητοποιούν τις αληθινές τους επιθυμίες και ανάγκες γίνονται διαφορετικοί, πιο ολοκληρωμένοι, πιο ουσιαστικοί. Το μήνυμα παραμένει ίδιο με πριν. Μη σκέφτεσαι πολύ, μη περιορίζεσαι από επιβαλλόμενα δεσμά, παρέμεινε ο εαυτός σου. Σε αυτή την περίπτωση η τύχη θα είναι με το μέρος σου και θα σε οδηγήσει στη χαρά. Η διάρκεια της ευτυχίας δεν παίζει ρόλο. Έτσι και αλλιώς τίποτα δεν κρατάει αιώνια. Ούτε οι Έλληνες και ας τον ευχαριστήσουμε για το κοπλιμέντο που ορισμένοι μπορεί να το πάρουν για προσβολή.

Περνώντας στις πιο συνηθισμένες απορίες. Έχει πλάκα; Βγάζει γέλιο; Ναι έχει. Ιδιαίτερα στην αρχή. Ο David προσφέρει στιγμές γέλιου με την σαρκαστική και απαξιωτική ερμηνεία του και φυσικά δεν λείπουν οι εμπνευσμένοι διάλογοι. Το μεγάλο ατού του Woody Allen. Σε κάποιο σημείο βέβαια οι ρυθμοί πέφτουν γιατί η ταινία περνάει σε άλλο στάδιο, πιο εγκεφαλικό και όχι τόσο άμεσο. Δεν είναι ξεκαρδιστικό όσο το Love and Death αλλά είναι κάτι παραπάνω από διασκεδαστικό. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες βγάζουν γέλιο τόσο με την αφέλεια τους αλλά και με τις ιδιοτροπίες τους. Θα αρέσει στον κόσμο; Καλή ερώτηση. Η αρχή θα εντυπωσιάσει τους πάντες. Ίσως η εξέλιξη να ξενίσει με τη διαφορετικότητα της ορισμένους που δεν είναι συνηθισμένοι σε δημιουργίες του Allen. Οι μυημένοι θα ενθουσιαστούν με μια ταινία που όπως λέμε και στα Ελληνικά είναι back to the roots. Προσωπικά για ακόμα μια φορά ευχαριστήθηκα, γέλασα, προβληματίστηκα. Όπως έλεγα και παλιότερα cheers Woody. Μας εντυπωσίασες για ακόμα μια φορά.