Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

51o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 6/12/10

Πέρασε το Σαββατοκύριακο ήρθε και η Δευτέρα. Αν και η μέρα δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο γιατί δεν λειτουργώ βάση ημερολογίου αλλά κυρίως σκεπτόμενος ότι σήμερα θα δω τόσες ταινίες θα πρέπει να κλείσω αύριο για άλλες τόσες και πάει λέγοντας. Στον προγραμματισμό κυριαρχούσε το Submarino του Vinterberg του ανθρώπου που με είχε καθηλώσει με το Festen και με εντυπωσίασε στο Dear Wendy. Κατάφερα εύκολα και πάλι να βρω εισιτήριο άρα θυσίασα το Δέντρο που Ψιθύριζε που διαβάζοντας την υπόθεση σου κάνει ξεχωριστό. Θα το χάσω και αυτό πιθανότατα εξαιτίας της νέας ταινίας του Tykwer αλλά δεν θα το βγάλω από το μυαλό μου. Η δεύτερη ταινία λόγω της παραπάνω θυσίας ήταν αναγκαστικά το Ηοw i ended this summer από τη Ρωσσία με έντονα στοιχεία απομόνωσης. Έψαχνα απεγνωσμένα και για μια τρίτη και τελικά κατέληξα στο

Donkeys Σκηνοθεσία:Morag Mckinnon

Γάιδαροι λοιπόν ο τίτλος και πέρα από το γεγονός ότι με εκφράζει σαν άνθρωπο και σαν χαρακτήρα πληροφορήθηκα κάτι για αυτήν που δεν το περίμενα σε καμία περίπτωση. Αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας ιδιότυπης τριλογίας που σκαρφίστηκε ο Τρίερ και το πρώτο της κομμάτι ήταν το Red Road που με είχε συνεπάρει πριν λίγα χρόνια. Για περισσότερες λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά την τριλογία κάντε υπομονή μέχρι το τέλος των γραφομένων μου για την ταινία όπου θα αναφερθώ στη συζήτηση της σκηνοθέτριας με το κοινό.

Για πρώτη φορά η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη ακόμα και στα σκαλοπάτια κάτι που φανερώνει τις καλές συστάσεις που έγιναν μετά την πρώτη προβολή της ταινίας. Να δώσω με τη σειρά μου το βραβείο του πιο ηλίθιου κοινού σε όσους βρέθηκαν στη Φρίντα Λιάππα αποδεικνύοντας για μία ακόμη φορά πως δεν καταλαβαίνουν τι βλέπουν. Δεν αντιλέγω ότι το κωμικό στοιχείο κατείχε συγκεκριμένη θέση στην ταινία με υπόγειο και σαρκαστικό κυρίως τρόπο αλλά δεν μπορείς επειδή γέλασες κάποιες φορές να καταστρέφεις και τις πιο τραγικές στιγμές της ταινίας. Βάλε και λίγο φρένο, σκέψου ήμαρτον δηλαδή.

Στα της ταινίας αν πρέπει να τη χαρακτηρίσω με μία λέξη δεν θα χρησιμοποιήσω άλλη από το εξαιρετική. Δεν βαδίζει πολύ μακριά από το Red Road καθώς αναφέρεται σε ανολοκλήρωτες σχέσεις μεταξύ ανθρώπων που προσπαθούν να βρουν κοινό σημείο επαφής και να ξεπεράσουν τον εγωισμό τους και τα προβλήματα που οι ίδιοι δημιούργησαν. Αστειεύονται μεταξύ τους αλλά η θλίψη παραμένει διαρκώς αποτυπωμένη στα βλέμματα τους, η στεναχώρια τους διαδέχεται διαρκώς τη θέληση τους για μερικές στιγμές ευτυχίας, για επανόρθωση όλων όσων έπραξαν και μετάνιωσαν.

Είναι σίγουρα από τις πιο συγκινητικές στιγμές που έχω παρακολουθήσει χάρη στην αληθοφάνεια των χαρακτήρων και κυρίως εξαιτίας της σοβαρής και μεστής δουλειάς που έχει κάνει η σκηνοθέτης σε όλους τους τομείς. Έχει σασπένς και κρυμμένα μυστικά που κρατούν το ενδιαφέρον του θεατή αλλά δεν υπερνικούν σε καμιά περίπτωση την αγάπη της δημιουργού για τους χαρακτήρες που παρουσιάζει. Το τέλος έρχεται και είναι λυτρωτικό όπως και στο Red Road δίνοντας την ηθική ικανοποίηση στους ήρωες αλλά και στο θεατή που έχει ταυτιστεί μαζί τους και νιώθει την ανάγκη για ηθική ανύψωση. Μεγάλη δημιουργία που είναι και η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της McKinnon. Αν συνεχίσει με παρόμοια διάθεση θα δώσει πολλά στο χώρο.

Το QnA μέρος της προβολής που άργησα λίγο να καταλάβω πως σημαίνει questions and answers ξεκίνησε με ένταση. Μέλη του κοινού διαμαρτυρήθηκαν για το κακό φωτισμό λόγω του προβολέα που σε μερικά σημεία πράγματι έδειχνε πιο πολύ σκοτάδι παρά εικόνα το θεώρησαν ασέβεια προς την καλεσμένη του Φεστιβάλ, άλλοι θυμήθηκαν πως υπήρξαν προβλήματα στην αίθουσα Κασσαβέτης, κάποιοι είπαν μη τα βάζετε με το διερμηνέα αλλά δεν μπορούσα να απολαύσω το χαμό επειδή είχα να τρέξω στην επόμενη προβολή. Η σκηνοθέτης εμφανώς αγχωμένη απολογήθηκε πολλές φορές για την ποιότητα της εικόνας και ευχήθηκε να μπορούμε να τη δούμε στην κανονική της μορφή. Πάντως και έτσι ενθουσίασε τον κόσμο.

Η McKinnon αναφέρθηκε πιο συγκεκριμένα στη τριλογία λέγοντας πως είναι ιδέα του Τρίερ και πως οι κανόνες ήταν να τη σκηνοθετήσουν δημιουργοί από την Αγγλία(Andrea Arnold) από τη Σκωτία(η ίδια) και τέλος κάποιος από τη Νορβηγία. Κάθε σκηνοθέτης έχει την ευθύνη για τη δική του δημιουργία δεν γνωρίζει τίποτα για τις άλλες δύο και είναι υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσει οκτώ κοινούς χαρακτήρες που ερμηνεύονται από τους ίδιους ηθοποιούς και η ταινία θα πρέπει να διαδραματίζεται στο παρόν δηλαδή να μην έχει flashback. Μας είπε πως δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν αυτή η σκέψη θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα νεό κίνημα αντίστοιχο του Δόγματος 95 γιατί είναι πολύ νωρίς ακόμα και πως δεν αισθάνεται πολύ άνετα με τους περιορισμούς που της έθεσαν γιατί θέλει περισσότερη ελευθερία. Τι παραπάνω μπορεί να κάνει απορώ με τη σειρά μου. Μια μικρή αναφορά στη συνεργασία της με τους ηθοποιούς και στον τίτλο της ταινίας που αρχικά ήταν Μαντρωμένα Γαιδούρια όπως ακούστηκε και στην ταινία. Δεν θυμάμαι καθόλου την Αγγλική έκφραση για αυτό δέχομαι το λιθοβολισμό σας. Τελικά άλλαξε σε Γάιδαροι και κατά κάποιον τρόπο εκφράζει τους χαρακτήρες. Σημειώστε το όνομα Morag McKinnon σίγουρα θα το ξανασυναντήσετε.

Submarino Σκηνοθεσία: Thomas Vinterberg

Θα διαβάσατε νωρίτερα για το Δόγμα 95 δημιουργία του Lars Von Trier και του Thomas Vinterberg. Λειτούργησε σαν μανιφέστο όπου οι δημιουργοί θα ακολουθούσαν ορισμένους κανόνες με σκοπό την όσο τη δυνατόν ρεαλιστική απεικόνιση της ταινίας. Για περισσότερες λεπτομέρειες υπάρχει και το google δεν διδάσκω ιστορία κινηματογράφου. Από τότε βέβαια βέβαια και οι δύο έχουν καταπατήσει κάποιους από τους κανόνες αλλά αν είναι να παρουσιάζουν αριστουργήματα επιπέδου Submarino χαλάλι τους. Άντε Lars και στα δικά σου εύχομαι.

Σε μαθήματα ψυχολογίας αρχάριου επιπέδου η λύση σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος είναι η αναδρομή στην παιδική του ηλικία που αποτελεί τη ρίζα του κακού. Δύο αδέρφια είναι οι πρωταγωνιστές του Submarino που σύμφωνα με τη ψυχολογία η ζωή τους προβλέπεται μαύρη και άραχνη. Η αλκοολική μάνα τους είναι διαρκώς πνιγμένη ανάμεσα σε εμετούς και κατρουλιά αδιαφορεί για τα παιδιά τους τα οποία βασίζονται στο μικρότερο τους αδερφό και εκεί βασίζουν τις ελπίδες τους. Σε μια εκπληκτική και πολύ τολμηρή σκηνή το μωρό βρίσκεται νεκρό κυρίως με ευθύνη των δύο αδερφών του και η πρώτη ένεση σοκ λειτουργεί τέλεια.

Χρόνια μετά και παρακολουθούμε τη ζωή των δύο αδερφών ως ενήλικες πλέον. Η αρχική ένεση σοκ πολλαπλασιάζεται και όλοι εμείς μένουμε καθηλωμένοι και εκστασιασμένοι με όσα εξελίσσονται μπροστά στα μάτια μας. Ο Vinterberg καταπατώντας μια από τις βασικές αρχές του Δόγματος μας χαρίζει την εξέλιξη που δεν προσμέναμε και με την αψεγάδιαστη σκηνοθεσία κερδίζει με διαφορά τις εντυπώσεις. Οι αντιθέσεις, οι ομοιότητες των δύο αδερφών η κοινή τους πορεία,η αδυναμία τους να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις βρίσκονται στο επίκεντρο. Η τελευταία σκηνή αν και αναμενόμενη παραμένει μεγαλειώδη και συγκλονιστική αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά το μεγαλείο του δημιουργού. Δεν μπορώ να βρω εύκολα ψεγάδι σε αυτή τη δημιουργία γιατί και τα λίγα που με ενόχλησαν αναιρέθηκαν την αμέσως επόμενη στιγμή. Ιδανική συνέχεια για μια πολύ ενδιαφέρουσα μέρα.
Άντε ας βρω κάτι αρνητικό. Το τέλος όσο όμορφο και να ήταν χαρακτηρίζεται ελαφρώς αισιόδοξο για Vinterberg. Το είπα, δεν μπόρεσα να το κρατήσω μέσα μου.

Δεν επεκτάθηκα πολύ στην υπόθεση επειδή δεν θέλω να στερήσω από κανέναν το στοιχείο της έκπληξης. Για το καλό σας λειτουργώ.

Kak ya provyol etim letom Σκηνοθεσία: Alexei Popogrebsky

Μετά από τόση μαυρίλα, στεναχώρια, μελαγχολία ένιωθα ένα απίστευτο βάρος μέσα μου. Στην πλειονότητα του κόσμου δεν αρέσει αυτό αλλά για τον υποφαινόμενο είναι άξιο αναφοράς επειδή ταινίες που σου μαυρίζουν τη ψυχή έχουν κάτι να σου πουν. Δεν ήξερα βέβαια πόσο ήμουν ικανός να αντέξω και άλλη μια γερή δόσης ψυχολογικής κατάπτωσης αλλά μεταξύ μας όσο και να γκρίνιαζα πως δεν ήθελα άλλο ήλπιζα μέσα μου πως θα τελειώσει όμοια η μέρα.

Τελικά είδα κάτι εντελώς διαφορετικό ενδιαφέρον μέχρι ένα σημείο αλλά ελαφρώς παρατραβηγμένο. Ένας μετεωρολογικός σταθμός στην άκρη του πουθενά κάπου κοντά στον Αρκτικό Κόλπο ( πρέπει να σταματήσω να σκέφτομαι τους Εραστές του Αρκτικού Κύκλου όποτε ακούω τις λέξεις Αρκτικάτι) δύο εργαζόμενοι εκεί που μελετούν τα καιρικά φαινόμενο σε μια έρευνα που κρατάει χρόνια. Σε ένα χώρο που η μοναδική επικοινωνία γίνεται μέσω ασυρμάτου και αν κάποιος θέλει να τους πλησιάσει θα χρειαστεί ένα σεβαστό χρονικό διάστημα είναι λογικό η οποιαδήποτε μικρή αλλαγή να γίνει καταστροφική για τους δύο εργαζομένους.

Η καθημερινότητα αρχικά λειτουργεί όπως αναμενόταν και εμείς παρακολουθούμε με ενδιαφέρον ομολογώ τις συνήθειες των δύο ανθρώπων και την τυπική σχέση μεταξύ τους. Ένα απρόσμενο γεγονός έρχεται να δώσει νέα ώθηση στην ταινία και να την στρέψει στο ψυχολογικό κομμάτι. Από τη μία η ανάγκη για αποκάλυψη της αλήθειας και η απόλυτη ειλικρίνεια και από την άλλη να υποβόσκει ο φόβος για τις μη προσδοκώμενες αντιδράσεις. Ο φόβος αποτυπώνεται με μαεστρική ακρίβεια όπως και η αποτύπωση της σύγχυσης του ενός εκ των δύο πρωταγωνιστών. Στη συνέχεια οι ρόλοι θύτη και θύματος δεν είναι ξεκάθαροι και αρχίζει ένα άγριο κυνήγι χωρίς ουσιαστικό λόγο που μαρτυρά πως λειτουργεί ο άνθρωπος σε συνθήκες πίεσης και όταν λειτουργεί το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και της επιβίωσης. Το τέλος και εδώ αναγνωρίζει τις αξίες των ανθρώπων και τη μετάνοια για λάθη που διέπραξαν. Η σημερινή μέρα τελικά αφήνει ευχάριστη νότα στο τέλος.

Αναγνωρίζω την πρωτότυπη ιδέα και την όμορφη εκτέλεση. Δύσκολο και αυτό το εγχείρημα που λογικά παρουσιάζει αδυναμίες. Ήθελα πιο έντονο το στοιχείο της απομόνωσης να με πνίξει χωρίς έλεος να τονιστεί περισσότερο η έλλειψη διεξόδου. Η σχέση των πρωταγωνιστών είναι σωστά δοσμένη και ίσως έπρεπε να της δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα. Αν έλειπαν ορισμένα σχετικά αχρείαστα πλάνα κυρίως στην αρχή που θα της περιόριζαν τη διάρκεια και είχε περισσότερη ένταση στο τέλος σίγουρα θα μιλούσαμε για αριστούργημα. Δεν πειράζει και πάλι παραμένει ενδιαφέρουσα πρόταση.

Χωρίς πολλά λόγια η Δευτέρα 6 του Δεκέμβρη είναι η μέχρι στιγμής καλύτερη μέρα του Φεστιβάλ. Η επόμενη μας φτάνει ακριβώς στη μέση. Θα έχει το πολυταξιδεμένο στα Φεστιβάλ Attenberg Ελληνικής παραγωγής. Θα έχει και άλλα. Σας λέω αλήθεια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου